Zindelijk worden is een belangrijke mijlpaal voor je kind en voor jou. Het is een stap naar zelfstandigheid, maar kan tegelijkertijd ook spannend zijn. Want: wanneer begin je, hoe weet je of je kind er klaar voor is en wat als het niet lukt? We zetten het graag voor je op een rij.
Goed om te weten: zindelijk worden vraagt om een goede samenwerking tussen je kind, jou en andere mensen rondom jouw kind. Zindelijkheid is geen vaardigheid die je kind aanleert, zoals het leren van een liedje. Het is een proces waarin jij en je kind samen stap voor stap groeien. Jij biedt liefdevolle ondersteuning en vertrouwen, terwijl je kind leert luisteren naar zijn of haar lichaam, gevoelens begint te begrijpen en oefent in het nemen van initiatief. Jouw geduld is hierbij onmisbaar. Door je kind de ruimte te geven om zich op eigen tempo te ontwikkelen en je rol als begeleider ontspannen te vervullen, geef je hem of haar het vertrouwen en de veiligheid die nodig zijn. Laat je kind zoveel mogelijk meedenken en meehelpen. Dit versterkt de motivatie en maakt het allemaal leuker voor jullie allebei.
Signalen
Om zindelijk te kunnen worden moet je kind er lichamelijk, verstandelijk en emotioneel aan toe zijn. Heeft je kindje langere periodes droge luiers (bijvoorbeeld twee uur of meer), is hij of zij nieuwsgierig naar het potje of toilet en kan hij of zij zelf aangeven dat het plas- of poeptijd is, dan zijn dat signalen dat je kind zover is. Ook zelf kleding aan of uit willen trekken en eenvoudige instructies begrijpen zijn aanwijzingen dat je kind klaar is om de luiers gedag te zeggen. Door hiervoor aandacht te hebben, weet je wanneer het moment daar is om op een positieve manier te starten.
Waar je ook oog voor kunt hebben, zijn subtiele gedragingen die erop wijzen dat je kind op dat moment moet plassen of poepen. Denk aan plotseling stoppen met spelen, zich afzonderen in een hoekje, of de handjes op de luier leggen met een geconcentreerde blik. Door deze signalen te herkennen en hier direct op te reageren, leert je kind sneller het verband te leggen tussen wat hij of zij voelt en wat er gebeurt. Dat inzicht is voor het zindelijk worden.
Samen
Je kind is gebaat bij structuur en voorspelbaarheid. Een duidelijk en positief plan kan houvast geven bij het zindelijk worden. Start het liefst in een rustige periode zonder al te veel veranderingen. Betrek je kind bij de voorbereiding: kies samen onderbroekjes uit, versier het potje, lees boekjes en/of zing liedjes over zindelijkheid. Ook het gebruik van katoenen luiers of wasbare onderbroekjes onder de luier kan helpen, omdat je kind zo beter voelt wanneer hij of zij plast of poept. En bedenk: zindelijk worden gaat in stapjes en, net als elke andere ontwikkeling, met vallen en opstaan.
Gaat je kind naar de kinderopvang? Zorg dan voor een goede afstemming tussen thuis en opvang. Dat biedt rust en herkenbaarheid voor je kind. Deel regelmatig hoe het thuis gaat en vraag naar wat de pedagogisch medewerkers zien. Wat werkt goed? Wat zijn aandachtspunten? Geef voldoende reservekleding mee (minstens drie setjes) en kies voor kleding die je kind zelf makkelijk aan en uit kan doen (dus geen rompers of jumpsuits).
Geduld en trots
Door te luisteren naar de signalen van je kind, door alle kleine successen te vieren en van ‘ongelukjes’ geen drama te maken en je kind zeker niet te straffen, maak je zindelijk worden gemakkelijker. Neem de tijd, heb geduld en wees trots op alles wat goed gaat. Zo zorg je er met elkaar voor dat het inruilen van de luiers voor het potje of de wc een positieve ervaring is.
Veel succes!
Meer lezen? Gezondheidswetenschapper Alexandra Vermandel is gespecialiseerd in zindelijkheid en schreef er een boek over: Handboek zindelijkheid (2022, ACCO Learn).
